Oblast automatskog upravljanja je zastupljena na studiju elektrotehnike u Banjoj Luci od prvih godina, to jest od šk.1964/65. godine. Zastupljenost nastavnih sadržaja koji se odnose na ovu oblast ponekad nije bila očigledna iz samih nastavnih planova i programa, možda iz istih razloga iz kojih se oblast automatskog upravljanja može posmatrati kao sveprisutna, ali “skrivena tehnologija”. Otvaranjem Odsjeka za računarsku tehniku i automatiku školske 1972/73. oblast automatskog upravljanja i robotike je sve više prisutna na ovom, ali i na odsjecima za elektroniku i komunikacije i elektroenergetiku. Iste šk. 1972/73. godine formirana je Katedra za računarsku tehniku i automatiku, čijom reorganizacijom šk. 1977/78. godine je ustanovljena Katedra za automatiku, koja obavlja svoju misiju iz predmetne oblasti do danas. Predavanja koja se odnose na ovu oblast su u početku držali profesori sa Elektrotehničkog fakulteta u Beogradu (prof. dr Miodrag Rakić+, prof. dr Milić Stojić, prof. dr Srbijanka Turajlić, prof. dr Milan Milosavljević) i Elektrotehničkog fakulteta u Zagrebu (prof. dr Vladimir Muljević+, prof. dr Ljubomir Kuljača, doc. dr Davorin Novosel+). Dr Davorin Novosel+ je bio i stalno zaposlen na našem Fakultetu u periodu od 1978. do 1993. Za predmet „Mjerenja neelektričnih veličina”, iz okvira Katedre za automatiku, u dužem periodu bio je zadužen prof. dr Ljubiša Golubović sa ETF u Čačku. Prof. dr Srbijanka Turajlić je u periodu od 1995. do 2011. izvodila nastavu za predmete iz redovnog studija (Upravljanje u realnom vremenu i izbornim predmetima: Upravljanje procesima, Sistemi za upravljanje i nadzor, Industrijske i komunikacione mreže) kao gostujući profesor i neosporno je značajno doprinjela kvalitetu nastave za predmete iz okvira Katedre. Prof. dr Milan Milosavljević je na našem Fakultetu uveo u nastavu oblast vještačke i računarske inteligencije na poslije diplomskim i redovnim studijama. Doprinos razvoju Katedre putem mentorskog rada kod izrade magistarskih i doktorskih teza za zaposlene na Fakultetu u prošlom i sadašnjem vremenu su dali: prof. dr Ljubomir Kuljača, prof. dr Milić Stojić, prof. dr Branko Kovačević, prof. dr Veljko Potkonjak. Zbog svoga angažovanja u Skupštini Republike Srpske, mr. Igor Radojičić koji je završio redovne i poslije diplomske studije na našem Fakultetu ima status mirovanja prava i obaveza na Katedri u zvanju višeg asistenta. Takođe, mr. Jasmin Igić se poslije odbrane svoje magistarske teze i sticanja zvanja višeg asistenta zaposlio u Siemens d.o.o. Banja Luka.

Članovi Katedre za automatiku su aktivno učestvovali u svim fazama razvoja i promjena nastavnih planova i programa redovnih i poslijediplomskih studija. Posebno možemo navesti trud i vrijeme nastavnika sa Katedre koji su uloženi na definisanju i implementaciji studijskih programa koji se na našem Fakultetu izvode u tri ciklusa počevši šk. 2003/04. godine. Pri ovome ne treba gubiti iz vida aktivan rad, prenošenje evropskih iskustava, te podršku u kreiranju i verifikaciji (probna akreditacija od ASIN) dva studijska programa putem našeg učešća u TEMPUS projektima (“JEP 16110-Development of 3.stage IT studies, 2002-2005; SM-SCM-C014B06-2006: ”EU Oriented Self-evaluation Report Procedures for Bosnia and Herzegovina Universities“, 2008; “UM_JEP-19015-2004: Ensuring Quality of Studies by Accreditation”, 2007). Osim naučno nastavnog procesa za predmete iz okvira Katedre za automatiku na sva tri ciklusa studija na našem Fakultetu, članovi Katedre su takođe izvodili nastavu na drugim fakultetima i povremeno održavali stručne obuke za zaposlene u privredi.

Poseban značaj u poboljšanju kvaliteta cjelokupnog naučno nastavnog i istraživačkog procesa ima realizacija interkonekcije Elektrotehničkog fakulteta Univerziteta u Banjoj Luci, kao prve javne institucije iz oblasti visokog obrazovanja u Republici Srpskoj i Bosni i Hercegovini, sa akademskom naučnoistraživačkom evropskom mrežom GEANT koja je ostvarena 06.12.2006. godine značajnim angažovanjem zaposlenih sa Katedre. Povezivanje na GEANT mrežu je ostvareno koordinacijom aktivnosti planiranih FP6 projektom SEEREN2 (Contract no. 026748), projektnim sredstvima i uz veliko razumijevanje i podršku Vlade Republike Srpske (pored ostalog, zahvaljujući većinskom javnom vlasništvu u Telekomu Srpske za potrebe akademske mreže RS dodijeljen je par optičkih vlakana, te osnivanjem Javne ustanove SARNET).

Značajnije opremanje Laboratorije za automatiku ostvareno je donacijom (Tery, Siemens) i nabavkom opreme za razvoj i primjene sistema upravljanja pomoću industrijskih kontrolera, te sistema za upravljanje i nadzor. Putem realizacije projekata koje je finansirala WUS Austrija, Laboratorija je opremljena sa sistemom tri spojena rezervoara i dva modularna ROBIX manipulatora. Postojeća oprema i softverska podrška se sastoji od: SCADA sistema (RSView32 proizvođača Rockwell Software), softverskog paketa RSLinx koji omogućava komunikaciju i jednostavnu konfiguraciju RS485 industrijske komunikacione mreže, PLC - ovi koji podržavaju OPC standard (SLC5/03 i MicroLogix1500 proizvođača Allan Bradely), softverski paket za jednostavno programiranje PLC-ova (RSLogix500 proizvođača Rockwell Software), operatorski terminal (PanelView300 proizvođača Allan Bradely), softverski paket za programiranje operatorskog terminala (PanelBuilder32 proizvođača Rockwell Software), te PLC SIMATIC S7 300, softver za programianje PLC-a STEP 7, te operatorski terminal TP 1708 (sve od proizvođača Siemens). Navedena oprema integrisana je u laboratorijski model standardnog industrijskog sistema za upravljanje i nadzor, pri čemu objekat upravljanja predstavlja sistem tri spojena rezervoara. Takođe, Laboratorija je opremljena sa dva servo sistema i PC kartom sa odgovarajućom programskom podrškom za prikupljanje podataka i upravljanje. Za potrebe izvođenja laboratorijskih vježbi iz predmeta Robotika i automatizacija koriste se dva modularna ROBIX manipulatora. U toku je nabavka fleksibilne proizvodne linije.

Na Katedri za automatiku izvode se istraživanja u sljedećim oblastima:

• Identifikacija sistema - identifikacija sistema pomoću linearnih parametarskih modela, identifikacija sistema pomoću neuronskih mreža (MLP, RBF, neuralni adaptivni filtri);
• Analiza nelinearnih procesa - detekcija haotičnog ponašanja procesa, rekonstrukcija prostora stanja nelinearnog procesa;
• Adaptivni upravljački algoritmi - prediktivni algoritmi upravljanja (GPC, algoritmi zasnovani na vještačkim neuronskim mrežama), adaptivno upravljanje na bazi internog modela (klasični postupci, postupci zasnovani na vještačkim neuronskim mrežama);
• Upravljanje i nadzor industrijskih procesa - PID regulatori, IMC regulatori, SCADA sistemi, upotreba PLC - a za upravljanje industrijskim procesima, komunikacione industrijske mreže;
• Robotika i automatizacija – modelovanje geometrije i kinematike industrijskih manipulacionih robota, identifikacija parametara visedimenzionalnih promjenljivih dinamičkih modela manipulatora, algoritmi identifikacije i upravljanja manipulatora promjenljive strukture, povećanje fleksibilnosti industrijskih robota pomoću robotskog vida.

Proizvodnju zdrave hrane, obezbjeđivanje pitke vode, čistog vazduha, opšte sigurnosti i kvalitetnijeg življenja uz racionalno korišćenje materijalnih, energetskih i informacionih resursa je nemoguće ostvariti bez implementacije sistema automatskog upravljanja i robotizacije na različitim nivoima upravljačkih hijerarhija od jednostavnih struktura sistema sa jednim ulazom i jednim do složenih sistema od sistema. Pri svemu ovome treba imati u vidu opštu globalizaciju i povezivanje različitih sistema u mreže i međusobno povezivanje heterogenih mreža u cilju planiranja razvoja, posmatranja, nadgledanja, upozoravanja, koordinacije i efektivnog upravljanja procesima. Naučnoistraživački rad na Katedri će biti usmjeren na davanje doprinosa na svim nivoima pomenute hijerarhije, kao i na praćenje razvoja u svijetu i prenošenju dostignuća i iskustava iz automatskog upravljanja, robotike i vještačke inteligencije našim studentima i drugim zainteresovanim za pomenute oblasti.

Nastavnici i saradnici koji su dali svoj doprinos u proteklim godinama:

• prof. dr Kuljača Ljubomir
• doc. dr Novosel+ Davorin
• prof. dr Golubović Ljubiša
• prof. dr Kuljača Ljubomir
• prof. dr Milosavljević Milan
• prof. dr Muljević+ Vladimir
• prof. dr Potkonjak Veljko
• prof. dr Rakić+ Miodrag
• prof. dr Stojić Milić
• prof. dr Turajlić Srbijanka
• dr Novosel+ Davorin
• doc. dr Lubura Slobodan
• mr Igić Jasmin
• mr Radojičić Igor